Gdzie oczy poniosą (podróże z dziećmi)

„Tamba” to po balijsku lekarstwo, a „elingang” duchowy – o jeziorze Tamblingan i klimacie Munduku

Arini przyniosła młode pędy bambusa, żebyśmy mogły wspólnie ugotować z nich zupę. Po obiedzie poczęstowała nas dżakfrutem i opowiedziała o restauracji, którą razem z Putu chcą powiększyć przed sezonem. Jej sąsiad wypożyczył dwa skutery na wycieczkę nad jezioro. To z jego lodówki Maciej w czasie meczu polskiej reprezentacji (o 4 nad ranem) wyjął piwo i colę. Na lokalnym ryneczku posmakowałam zielonego warzywa, które świetnie robi zupom, ale wciąż nie wiem jak się nazywa. W Munduku bywało chłodno, a pioruny cięły okolicę z taką siłą, że wolałam nie wychodzić spod kołdry.

Po drodze z Denpasar zahaczyliśmy o jedną z najbardziej znanych świątyń na Bali. Malowniczo położona i unikalna Ulun Danu Beratan Temple… zrobiła na mnie wrażenie obleganej i zatłoczonej. Szybko się z niej ewakuowaliśmy. Potem było już tylko lepiej.

Tajemnicze jezioro Tamblingan

Otoczone zielonymi wzgórzami, znajduje się w wielkiej kalderze. To jedna z historii, kiedy stożek wulkanu zapadł się, a później wypełnił wodą. Widać je z trasy do Munduku (w różnych momentach i z różnych wysokości). Na mnie największe wrażenie zrobiło z perspektywy tradycyjnej balijskiej łódki. Tym bardziej, że byliśmy na nim praktycznie sami. Na drewnianych platformach na jeziorze można wziąć ślub, a w widocznych na zdjęciu nadbudówkach przebywają podczas połowów rybacy. Jezioro to dla wyznawców balijskiego hinduizmu miejsce święte. Jest w nim coś magicznego. Być może to zakaz wstępu dla łódek z silnikami, być może naturalny charakter i porośnięta mchem świątynia z tradycyjnym dachem przy samym brzegu. Być może liczba ludzi, którzy tutaj (podobno) medytują. Miejsce sprzyja spacerom i wycisza (choć podobno w porze suchej jest zdecydowanie więcej turystów). Dziewczynkom najbardziej podobało się wiosłowanie, Jankowi – wkładanie wiosła do wody i dojazd na skuterze.

Deszczowo burzowo

W Munduku zrozumiałam, dlaczego zabraliśmy ze sobą płaszcze przeciwdeszczowe. Niemal codziennie, w drugiej połowie dnia, rozpoczynało się burzowe show. Zgadując, jak daleko jest burza, liczyliśmy sekundy dzielące błysk od grzmotu. Czasami zanim doliczyliśmy do dziesięciu, można było zaczynać od nowa. „Pora deszczowa” – podsumowali gospodarze. Putu chował nam suszarkę z mokrymi ręcznikami pod dach, a Arini podsuwała sandałki pod drzwi. Uprawialiśmy podróże od rana i szukaliśmy opcji chowania się „w razie gdyby” po drodze popołudniami. Przyjazna temperatura (okolice 20 stopni) w połączeniu z wiatrem (podczas jazdy skuterem) przekonywała, żeby zabierać ze sobą polary.

Ani razu nas porządnie nie zmoczyło, ale to raczej kwestia przypadku.

Kuchenne rewolucje

Aris Homestay to cztery samodzielne, jednopokojowe mieszkania dla gości. Kiedy w jednym z nich rozłożyliśmy bagaże, byliśmy bardzo głodni. Wspierani przez google maps, ruszyliśmy w stronę najbardziej rekomendowanej restauracji na TripAdvisor. Wskazane w aplikacji 60 metrów okazało się przesadzone – mieszkaliśmy u ludzi, którzy prowadzili rzeczony lokal. Nasze zamówienie przygotowali wspólnie Putu i Arini. Agus (8 lat) i Aria (10 lat) przyglądali się trochę rodzicom, a trochę nam. Byliśmy w tym miejscu kompletnie sami. Z tarasu restauracji rozciągał się widok na góry. Na sąsiedniej posesji rosły rambutany, duriany (dowiedziałam się, że i jedne i drugie rosną na drzewach!) i smocze owoce.

W kuchni, z której wyjechał nasz pierwszy obiad w Munduku, bywałam codziennie. Arini nauczyła mnie gotować gado-gado (tradycyjną indonezyjską potrawę) i zupę z młodych pędów bambusa. Zabrała mnie też na mini lokalny rynek i zachęciła do zakupu smacznego zielonego czegoś, co potem wrzuciłam do zupy. To tutaj sprzedawcy na pytanie „what is it?” odpowiadali pokazując banknot – równowartość ceny. Było pusto i „poza sezonem”, a Arini miała czas i chętnie dzieliła się wiedzą. Odpowiedziała na każde zadane pytanie, pomogła w każdej sprawie. Podobno od kwietnia do października nie ma szans na rezerwację z marszu – wszystkie miejsca są z wyprzedzeniem wykupione przez booking.

Antyrasizm

Zobaczyliśmy z drogi, że na szkolnym placu jest wielkie zgromadzenie. Kilkuset uczniów siedziało na betonie, a my chcieliśmy dowiedzieć się, o co chodzi. W bramie szkoły przywitała nas trójka dzieci. Przedstawili się, opowiedzieli o pełni księżyca i wspólnej modlitwie z tego powodu. Zgodzili się, byśmy zostali dłużej i popatrzyli, co potwierdziła nauczycielka. Usiedliśmy obok grona pedagogicznego i patrzyliśmy, jak kilka dorosłych osób kropi wodą kolejnych uczniów i daje ryż, by przykleili go sobie do czoła. Kiedy Janek przewrócił się i natychmiast wstał, część uczniów zaczęła bić brawo i dopingować go, a reszta… dołączyła.

Chłopcy (może w wieku dwudziestu lat) zobaczyli nas, kiedy zatrzymaliśmy się sprawdzić drogę na skuterze. Grali mecz w siatkówkę. Wołali, żeby z nimi zagrać. Maciej umówił się na kolejny dzień. Tylko dwóch z nich miało buty, co w ogóle im nie przeszkadzało. Większość była połączona w grupę na WhatsApp’ie. Do grupy dodali Maćka, pytali kiedy znów przyjdzie, robili sobie zdjęcia i traktowali od startu, jak istotną część drużyny.

W sklepie Kasia popłakała się. Marysia kupiła sobie czekoladowy wafelek, a Kasia coś innego i już nie mogła zmienić. Sprzedawczyni podeszła do niej i uśmiechając się, podała wafelek. Raz nie mogłam kupić bananów, które mi się podobały, bo „jeszcze powinny dwa dni poczekać. Jeśli chce je pani zjeść dzisiaj, to pani nie sprzedam”. Mam wrażenie, że o nas, turystów, europejczyków, Polaków, w Munduku dbali nawet bardziej niż o „swoich”. Nie byliśmy wytykaną palcami egzotyczną zagadką, a bardziej: maskotką, której ludzie są ciekawi, i o którą się troszczy.

Żal wyjeżdżać

To było kilka spokojnych dni, kiedy nie działo się nic spektakularnego. Toczyło się życie. W miejscu, gdzie czas płynie leniwie, a tętno zwalnia. Gdzie Marysia i Kasia mogły lepić z plasteliny z Agusem i Arią. Gdzie wiele było okazji do przytulania się na skuterze (albo na tarasie), do siostrzanych wojen i miłości, do ganiania za piłką i do wspólnego chowania się przed deszczem. Gdzie czerpałam od Arini wiedzę o warzywach i gotowaniu. Gdzie wiele mijanych drzew daje jadalne owoce. Gdzie prawie każdy mijany człowiek pyta, skąd jesteś i cieszy się ze spontanicznego spotkania. Gdzie oczy chłoną górski krajobraz, a portfel z zaskoczeniem przyjmuje (nawet jak na Azję) niewygórowane ceny.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *